رهبران و بزرگان دین، برای جلوگیری از انحرافها و کج روی ها، باید منجی و مصلحِ آخر زمان را با تمام شاخصه ها و خصال معرفینمایند و برای ظهور او نشانهها و علایمی را بیان کنند تا مردم در تحیر و تردیدنمانند. ظهور منجی بشر در دوران آخر زمان، باوری است قطعی و همگانی. ادیان و شرایعتوحیدی و غیرتوحیدی و نیز بعضی از مکاتب بشری، نوید چنین روزی را به پیروان خویشدادهاند. در این میان، اسلام با مبانی قوی نظری و عملی، موضوع ظهور را به صورت صحیحتبیین کرده و با راهکارهای مناسب و درخور، واژه انتظار و منتظرِ مصلح را در میانجوامع اسلامی تبیین کرده است. واژه مهدویت و مهدی علیه السلام تبلور فرهنگ انتظاراست که همه مسلمین، اعم از شیعه و اهل سنت در باور داشت آن، اتفاق نظر دارند.
اززمان ظهور اسلام، پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و اهل بیت علیهم السلام و صحابهو یاران ایشان، عهده دار تبیین فرهنگ مهدویت بودهاند و این رسالت در هر عصری، میانآن ها ادامه پیدا کرده تا دوران غیبت کبری امام زمان علیه السلام که در این برههمهم و حساس، علما و مبلغان دینی مسئولیت تبیین و تثبیت آن را به عهده گرفته و مردمرا به فرارسیدن روزگار ظهور امیدوار می کنند
از این رو بیان نشانهها و علایمظهور، ضروری است و رهبران و بزرگان دین، برای جلوگیری از این انحراف ها و کج روی هاو برای حفظ باورهای اصیل مردم، باید منجی و مصلحِ آخر زمان را با تمام شاخصه ها وخصال معرفی نمایند و برای ظهور و قیام او نشانهها و علایمی را بیان کنند تا مردم درتمیز سره از ناسره در تحیر و تردید نمانند. از همین رو در روایات و احادیث بسیاریمنجیِ آخر زمان (حضرت مهدی علیه السلام) و کیفیت ظهور او، با تمام علایم و نشانههابیان شده است.
در رویکرد کلی و کلان، می توان نشانهها و علایم ظهور امام زمانعلیه السلام را به انواع مختلف تقسیم کرد که به یکایک آن ها خواهیم پرداخت
آندسته از نشانه ها و علایمی که شاخصه های کلی و عمومی دارند یعنی در قالب پدیده خاص،در برهه خاص و در افراد خاصی متصف نشدهاند، «علایم عمومی» نامیده می شوند؛ نظیراحادیث و روایاتی که از احوال و اوضاع مردمان آخر زمان خبر می دهند و از انحرافات وکج روی هایی که در آن دوره رخ می دهد سخن به میان آوردهاند که در واقع، نوعی بیانعلایم و نشانه های ظهور امام زمان علیه السلام است، اما در قالب و معیار کلی وعمومی
عَنْ اِبْنِ عَباس عَنْ رَسُولِ اللّهِ صلی الله علیه و آله: فِی حَدیثٍاَنَّ اللّهَ اَوْحی اِلَیهِ لَیْلَةً اَسْری بِهِ اَنْ یُوصِیَ اِلی عَلِیِّ وَاَخْبَرَهُ بِالْأَئِمّةِ مِنْ وُلْدِهِ اِلی اَنْ قالَ وَ آخِرُ رَجُلٍ مِنْهُمْیُصَلّی عِیسَی ابْنُ مَرْیَمَ خَلْفَهُ یَمْلأُ الاَْرْضَ عَدْلاً کَما مُلِئَتْجَورا وَ ظُلْما فَقُلْتُ اِلهی وَ سَیِّدی مَتی یَکُوُنُ ذاکَ؟ فَاَوْحَی اللّهُعَزَّوَجَلَّ اِلَیَّ: یَکُوُنُ ذالِکَ اِذا رُفِعَ الْعِلْمُ وَ ظَهَرَ الْجَهْلُوَ کَثُرَ القِراءَةُ وَ قَلَّ الْعَمَلُ وَ کَثُرَ الْقَتْلُ وَ قَلَّ الْفُقَهاءوَالْهادُونَ وَ کَثُرَ فُقَهاءُ الضَّلالةِ وَالْخَوْنَةِ وَ کَثُرَ الْجَورُوَالْفَسادُ وَ ظَهَرَ الْمُنْکَرُ وَ اَمَرَ اُمّتُکَ بِهِ وَ نَهی عَنِالْمَعْروُفِ
ابن عباس می گوید: «در شب معراج، مطالبی به رسول اکرم صلی اللهعلیه و آله وحی شد که باید به حضرت امام علی علیه السلام سفارش کند و به او در موردائمه بعد از آن حضرت که از فرزندانش هستند خبر داد؛ تا آن جا که فرمود: آخرین آن هانشانه هایی دارد؛ از جمله این که عیسی بن مریم پشت سرش نماز می خواند؛ زمین را پراز عدل و داد می کند، چنان چه پر از ظلم و جور شده باشد
عرض کردم: خداوندا! آنکی خواهد شد؟ خداوند به من وحی کرد: هرگاه علم از میان برداشته شود و جهل و نادانیظاهر شود؛ قرائت های قرآن زیاد اما عمل کم شود؛ قتل و کشتار زیاد شود، فقهاء وهدایت کنندگان واقعی کم شوند؛ علمای فاسق و خیانت کار زیاد شوند… جور و فساد زیادشود منکر ظاهر شود؛ امت تو امر به منکر و نهی از معروف کنند
حضرت علی علیهالسلام در جواب سؤال «صعصعة بن صوحان» ـ که از یاران آن حضرت بود ـ در باب دجال وخروجش، و پیرامون نشانههایی از ظهور امام زمان علیه السلام، چنین فرمودند: «فَاِنَّعَلامَةَ ذلِکَ اِذا اَماتَ النّاسُ الصَّلاةَ وَ اَضاعُوا الاَمانَةَوَاسْتَحَلُّوا الْکِذْبَ، وَاکَلُوا الرِّبا وَ اَخَذُوا الرُّشا وَ شَیَّدُواالبُنْیانَ وَ باعُوا الدّین بِالدُّنْیا وَاسْتَعْمَلُوا السُّفَهاءَ وَ شاوَرُواالنِّساءَ وَ قَطَعُوا الاَرْحامَ وَاتَّبَعُوا الاَهْواءَ، وَاسْتَخَفُّوابِالدِّماءِ
علامت خروج و قیام دجال زمانی است که مردم نماز را ترک کنند و درمیان مردم بمیرد، امانت ها را ضایع کنند؛ دروغ گفتن را حلال شمارند؛ ربا بخورند؛رشوه بگیرند؛ ساختمان ها را محکم سازند و دین را به دنیا فروشند؛ مردمان کم عقل رابر کارها گمارند؛ زنان را در کارهای اجتماعی و شخصی طرف مشورت قرار دهند؛ قطع صلهارحام کنند؛ از هوا و هوس پیروی کنند و کشتار و خونریزی را کوچک شمارند.
بعضی ازنشانهها و علایم ظهور، به صورت خاص و با شاخص های ویژه در افراد متعین، تبلور مییابد؛ مثلاً در روایات بسیاری ذکر شده است، که ظهور امام زمان علیه السلام در سالفرد و در روز فرد تحقق پیدا خواهد کرد.
ظهور و خروج افرادی به نام «دجال» و «سفیانی» که مظهر ضلالت و گمراهی و نیز قیام افرادی مثل یمانی و سید خراسانی کهسنبل هدایت هستند جزء علایم خاص شمرده می شود و در احادیث، با اسم و رسم و با ویژگیهای مخصوص شان وارد شده است
امام باقر علیه السلام فرمودند: «تَنْزِلُ الرّایاتُالسُّودُ الَّتی تَخْرُجُ مِنْ خُراسان اِلیَ الْکُوفَةِ، فَاِذا ظَهَرَ الْمَهدیُّبَعَثَ اِلَیه بِالْبَیْعَةِ»« پرچم های سیاهی از ناحیه خراسان بیرون می آید و بهجانب کوفه به حرکت درمی آید. پس چون مهدی ظاهر شود، اینان وی را دعوت به بیعت میکنند.» و نیز امام باقر علیه السلام فرمود: «برای مهدی ما، دو نشانه است که ازهنگامی که خداوند آسمان ها و زمین را خلق فرمود، سابقه ندارد: خسوف در شب اول ماهرمضان و کسوف در نیمه همان ماه. و این دو از زمانی که خداوند آسمان ها و زمین راخلق کرده است، این چنین وجود نداشته است
در روایات فوق نشانهها و علایم خاصیبرای ظهور امام زمان علیه السلام تعیین شده است.
علایم و نشانههایی که به طورقطع قبل از ظهور حضرت، رخ خواهند داد و در واقع، هیچ گونه قید و شرطی در ایجاد آنها لحاظ نشده است علایم حتمی نامیده می شوند و شاید بتوان گفت که ادعای ظهور قبل ازتحقق آن ها کذب و دروغ است.
امام سجاد علیه السلام فرمود: «اِنَّاَمْرَالْقائِمِ حَتْمٌ مِنَ اللّهِ وَ اَمْرَ السُّفیانِی حَتْمٌ مِنَ اللّهِوَلایَکُونُ قائِمٌ اِلاّ بِسُفْیانِی».ظهور قائم، از ناحیه خداوند، قطعی و خروجسفیانی نیز، از جانب خداوند قطعی است و قائمی جز با سفیانی وجود ندارد
امام صادقعلیه السلام فرمود: «وَالْیَمانِی مِنَ الْمَحْتُومِ؛ قیام یمانی از نشانه های حتمیاستفضل بن شاذان از ابوحمزه ثمالی نقل می کند: قُلْتُ لاَبیِ جَعْفَرٍ خُرُوجُالسُّفْیانِی مِنَ الْمَحْتُوم؟ قالَ نَعَمْ وَالنِّداءُ مِنَ الْمَحْتُومِ وَطُلُوعُ الشَّمْسِ مِنْ مَغْرِبِها مِنَ الْمَحتُومِ وَاخْتِلافُ بَنِی الْعَباسِفِی الدَّوْلَةِ مِنَ الْمحْتُومِ وَ قَتْلُ النَّفْسِ الزَّکِیة مَحْتُومٌ وَخُرُوجُ الْقائِمِ مِنْ آلِ مُحَّمد مَحْتُومٌ
به امام باقر علیه السلام عرضکردم: آیا خروج سفیانی حتمی است؟ فرمودند: آری، صیحه آسمانی نیز از علایم حتمی استو طلوع خورشید از مغرب حتمی است. اختلاف بین بنی عباس در رابطه با حکومت، حتمی است. کشته شدن نفس زکیه حتمی است، قیام قائم آل محمد صلی الله علیه و آله حتمیاست
علایم و نشانه های حتمی، آن است که به هیچ قید و شرطی مقیّد و مشروط نیست وقبل از ظهور باید واقع شود با استفاده از روایات معصومینع علایم حتمی الوقوععبارتند از:
1ـ امام صادق ع فرمود:
پیش از ظهور قائم (عج) پنج نشانه حتمی است: خروج یمانی و سُفیانی، صیحه آسمانی، قتل نفس زکیّه، و فرورفتن در بیابان.
2 ـ و نیز در جای دیگر امام صادق ع فرموده است:
وقوع ندا از امور حتمی است و سفیانی از امور حتمی است و یمانی از امور حتمی استو کشته شدن نفس زکیه از امور حتمی است و کف دستی که از افق آسمان بیرون می آید، ازامور حتمیه است.
و اضافه فرمود:
و نیز وحشتی در ماه رمضان است که خفته رابیدار می کند و شخص بیدار را به وحشت انداخته و دوشیزگان پرده نشین را از پشت پردهبیرون آورد.
3 ـ حضرت علی ع از رسول خدا ص روایت نموده که فرمود: ده چیز است کهپیش از ظهور به وقوع خواهد پیوست.
1ـ سفیانی
2 ـ دجّال
3 ـ دخان
4ـدابّه
5 ـ خروج قائم
6 ـ طلوع خورشید ازمغرب
7 ـ نزول عیسی
8 ـخسوف در مشرق
9 ـ خسوف در جزیرة العرب
10 ـ آتشی که از مرکز عدن شعله میکشد و مردم را به سوی بیابان محشر هدایت می کند
بعضی از نشانه های ظهور قبل از ظهور، به طورمشروط رخ می دهند؛ یعنی اگر مقتضی آن ها موجود و موانع مفقود باشد، تحققشان حتمیخواهد بود. در میان نشانه ها و علایم، آن چه حتمی شمرده شده، جزء محتومیات هستند وغیر از آن ها که گروه بسیاری از علایم را تشکیل می دهند جزء علایم غیرحتمی شمرده میشوند.
امام باقر علیه السلام فرمود: «لَیْسَ بَیْنَ قِیامِ القائمِ وَ قَتْلِالنَّفْسِ الزَّکیَّةِ اَکْثَرَ مِنْ خَمْسَ عَشَرَ لَیْلَة». بین ظهور مهدی علیهالسلام و کشته شدن نفس زکیه، بیش از پانزده شب فاصله نیست
علایمی که با ظهور،فاصله زمانی دارد
بعضی از نشانه ها و علایم در بستر تاریخ با فاصله بسیاری باوقت ظهور تحقق می یابد؛ حتی بعضی از آن ها قبل از تولد امام زمان علیه السلام رخ مینمایند و بعضی بعد از تولد و قبل از ظهور با فاصله زیاد، تحقق پیدا کرده و خواهندکرد؛ چنان که شماری از آن ها، همچون از هم گسستن بنی امیه و بنی عباس، خروج ابومسلمخراسانی، اختلاف بین مسلمانان واتفاق افتاده است.
نشانه هایی نظیر فرورفتنسفیانی در بیداء، قیام یمانی، خراسانی، سفیانی، دجال، قتل نفس زکیه، جنگ های خونینواز جمله علایم زمینی و طبیعی هستند.
علایم آسمانی.مقصود از شرایط ظهور، همانشرایطی است که تحقق روز موعود متوقف بر آنها است و گسترش عدالت جهانی به آنها بستگیدارد و می توان تعداد این شرایط را چنین دانست. . . .
شرط چهارم: وجود توده هایمردمی که در سطح کافی از فرهنگ و شعور اجتماعی و روحیه فداکاری باشند. تا در نخستینمرحله موعود گروه های اولیه پیروان حضرت مهدی (عج) را تشکیل دهند زیرا آن افراد بااخلاص درجه یک که شرط سوم با وجود آنها محقق می شود، گروه پیشرو جبهه جهانیهستند
لازم به ذکر است که شرایط چهار گانه فوق مربوط به پیاده کردن عدالت خالصدر روز موعود است ولی چنانچه نسبت به شرایط ظهور بسنجیم، یکی از آنهاکه وجود رهبرباشد، کم می شود. و سه شرط دیگر باقی می ماند زیرا معنی ظهور آن است که فرد آمادهقیام در آن روز وجود دارد که می خواهد ظاهر شود و با گفتن این کلمه شرط دوم را ضمنیپذیرفته ایم و خواه ناخواه سه شرط بیشتر باقی نمی ماند.
وقت ظهور آن حضرت برایهیچ کس جز خداوند متعال معلوم نیست و کسانی که وقت ظهور را تعیین می کنند، دروغگوشمرده شده اند ولی علایم و نشانه های بسیاری برای ظهور آن حضرت در کتابهای حدیث ثبتشده است که ذکر تمام آنها از حوصله این مجموعه خارج است .
علایم ظهور به دو دستهکلی تقسیم می شوند علایم حتمی و علایم غیر حتمی چنانکه فضیل بن یسار از امام باقر عروایت کرده است که آن حضرت فرمود: .
منظور از علایم حتمی آن است که به هیچ قید وشرطی مشروط نیست و قبل از ظهور باید واقع شود مقصود از علایم غیر حتمی آن است کهحوادثی به طور مطلق و حتم از نشانه های ظهور نیست بلکه مشروط به شرطی است که اگر آنشرط تحقق یابد مشروط نیز متحقق می شود و اگر شرط مفقود شود مشروط نیز تحقق نمییابد.
اما علایم غیر حتمی بسیارند که به یک روایت از امام صادق ع اکتفا می کنیمکه در این روایت چنان روی علایم و مفاسد انگشت گذارده شده که گویی این پیشگوییمربوط به 13 یا 14 قرن پیش نیست بلکه مربوط به همین قرن است و امروز که بسیاری ازآنها را با چشم خود می بینیم، قبول می کنیم که به راستی معجزه آساست .
امام صادقع در این روایت به 119 نشانه و علامت از علایم ظهور اشاره می کند ما در اینجا فقطبه ذکر برخی از آن مواد 119 گانه اشاره می نماییم.
حضرت صادق ع به یکی از یارانش فرمود:
1 ـهرگاه دیدی که حق بمیرد و طرفدارانش نابود شوند
2 ـ دیدی که ظلم وستم فراگیرشده است
3 ـ و دیدی که قرآن فرسوده و بدعت هایی از روی هوا و هوس در مفاهیم آنآمده است
4 ـ و دیدی که دین خدا(عملا) تو خالی شده و همانند ظرفی آن را واژگونسازند
5 ـ و دیدی که کارهای بد آشکار شده و از آن نهی نمی شود و بدکارانبازخواست نمی شوند
6 ـ ودیدی که مردان به مردان و زنان به زنان اکتفا کنند
7 ـ و دیدی که شخص بدکار دروغ می گوید و کسی دروغ و نسبت ناروای او را ردّ نمیکند
8 ـ و دیدی که بچه ها به بزرگان احترام نمی گذارند
9 ـ و دیدی که قطعپیوند خویشاوندی شود
10 - و دیدی که بدکار را ستایش کنند و او شاد شود و سخنبدش بر او نگردد
11 ـ و دیدی که نوجوانان پسر همان کنند که زنان می کنند
12 ـ و دیدی که زنان با زنان ازدواج کنند
13 ـ و دیدی که انسانها اموال خود را بهغیر اطاعت خدا مصرف می کنند و کسی مانع نمی شود
14 ـ و دیدی که افراد با کار وتلاش نامناسب مؤمن به خدا پناه می برند
15 ـ و دیدی که مدّاحی دروغین از اشخاصزیاد می شود
16 ـ و دیدی که همسایه همسایه خود را اذیت می کند و از آن جلوگیرینمی شود
17 ـ و دیدی که کافر به خاطر سختی مؤمن شاد است
18 ـ و دیدی کهشراب را آشکارا می آشامند و برای نوشیدن آن کنار هم می نشینند و از خدای متعال نمیترسند
19 ـ و دیدی کسی که امر به معروف می کند، خوار و ذلیل است
20 ـ ودیدیکه آدم بدکار در آنچه خداوند دوست ندارد، نیرومند و مورد ستایش است
21 ـ و دیدیکه اهل قرآن و دوستان آنها خوارند
22 ـ و دیدی که مردم به شهادت و گواهی ناحقاعتماد می کنند
23 ـ و دیدی که جرأت بر گناهآشکار شود و دیگر کسی برای انجامآن منتظر تاریکی شب نگردد
24 ـ و دیدی که مؤمن نتواند نهی از منکر کند مگر درقلبش
25 ـ و دیدی که والیان در قضاوت رشوه بگیرند
26 ـ و دیدی که پستهایمهم والیان بر اساس مزایده است نه بر اساس شایستگی
27 ـ و دیدی که مردم را ازروی تهمت و یا سوء ظن بکشند
28 ـ و دیدی که شنیدن سخن حق بر مردم سنگین است ولیشنیدن باطل برایشان آسان است
29 ـ و دیدی که همسایه از ترس زبان به همسایهاحترام می گذارد
30 ـ و دیدی که حدود الهی تعطیل می شود و طبق هوی و هوس عمل میشود
31 ـ و دیدی که معاش انسان از کم فروشی به دست می آید
32 ـ و دیدی کهمرد به خاطر دنیایش ریاست می کند
33 ـ و دیدی که نماز را سبک شمارند
34 ـ ودیدی انسان ثروت زیادی جمع کرده ولی از آغاز آن تا آخر زکاتش را نداده است
35 ـودیدی که دلهای مردم سخت و دیدگانشان خشک و یاد خدا برایشان گران است
36 ـ ودیدی که بر سر کسبهای حرام آشکارا رقابت می کنند
37 ـ و دیدی نماز خوان برایخود نمایی نماز می خواند
38 ـ و دیدی مردم در اطراف قدرتمندانند
39 ـ ودیدی طالب حلال سرزنش و مذمت می شود و طالب حرام ستایش و احترام می گردد
40 ـ ودیدی در مکه و مدینه کارهایی می کنند که خدا دوست ندارد و کسی از آن جلوگیری نمیکند و هیچ کس بین آنها و کارهای بدشان مانع نمی شود
41 ـ و دیدی که به فقیر چیزیدهند که به او بخندند ولی در غیر خدا ترحّم است
42 ـ و دیدی که مردم مانندحیوانات در انظار یکدیگر عمل جنسی بجا آورند و کسی از ترس مردم از آن جلوگیری نمیکند
43 ـ و دیدی که عقوق پدر و مادر رواج دارد و فرزندان هیچ احترامی برای آنهاقائل نیستند بلکه نزد فرزند از همه بدترند
44 ـ و دیدی که پسر به پدرش نسبتدروغ بدهد و پدر و مادرش را نفرین کند و از مرگشان شاد گردد
45 ـ و دیدی که اگرروزی بر مردی بگذرد ولی او در آن روز گناه بزرگی مانند بدکاری، کم فروشی و زشتیانجام نداده، ناراحت است
46 ـ و دیدی که قدرتمندان غذای عمومی مردم را احتکارکنند
47 ـ و دیدی که اموال خویشان پیامبر ص (خمس) در راه باطل تقسیم می گردد وبا آن قمار بازی و شرابخوری شود
48 ـ و دیدی که همّ و هدف مردم شکمشان وشهوتشان است
49 ـ و دیدی که صدقه را با وساطت دیگران و بدون رضای خداوند و بهخاطر در خواست مردم بدهند
50 ـ و دیدی که نشانه های برجسته حق ویران شده است،در این وقت خود را حفظ کن و از خدا بخواه که از خطرات گناه نجاتت بدهد.
هر رویکرد جهانی که در عرصه ی گیتی تحقق یافتهو می یابد ناگزیر از نشانه هایی است. بویژه رخدادهایی که توسط پیامبران الاهی خبرداده شده است. در این میان حرکت جهانی امام عصر ـ ارواحنا فداه ـ از این قانونمستثنی نبوده و از نشانه هایی برخوردار است تا بشریت متوجه نزدیک شدن و یا فرارسیدن آن شوند
از وحی پیرامون زمان دقیق ظهور حضرت صاحب الزمان ـ ارواحنا فداه ـسخنی نرسیده است بلکه دستور داده اند که هرگاه کسی زمانی را تعیین کرد، او را تکذیبکنید لیکن برای آمدن آنحضرت نشانه هایی بیان فرموده اند که برخی از آن علائم حتمیشمرده است. به این معنا که پس از تحقق این امور ظهور آن امام قطعی است که پنج علامتمی باشند. برخی اندکی پیش از ظهور، برخی چند ماه بعد از آمدن آنحضرت و برخی اندکیپیش از قیام نجات بخش آنحضرت پدیدار می شود.
امام امیر مؤمنان علی ـ علیه السلامـ فرموده اند: آنچه که بطور حتم پیش از قیام قائم تحقّق خواهد یافت، بپا خاستنسفیانی و فرو رفتن گروهی در زمین بیدا و کشته شدن نفس زکیه و فریادی که از آسمانبلند شده و خروج فردی از یمن است.
سایر علائمی که در این مورد بیان شده قابلتغییرند حتّی پر شدن زمین از ظلم. اگر چه تحقّق این مطلب قریب به حتم است امّاروایاتی از معصومین ـ علیهم السلام ـ وارد شده که اگر همه ی مردم دعا کنند امر غیبتبه انتهاء (پر شدن زمین از ظلم و جور) نمی رسد. این خود حکایت از غیر حتمی بودن ایننشانه ها دارد.
ممکن است چنین تصور شود که آمدن سفیانی دربرگیرنده ی ظلم و جورفراوانی است! در جواب می گوییم: این در صورتی است که مدّت سلطنت او طبق روایات نُهماه طول بکشد ولیکن نُه ماه طول کشیدن حکومت وی نیز غیر حتمی است و ممکن است در آنبداء شده و زمان حکومتش یک ماه یا کمتر طول بکشد و آنچه حتمی است تنها قیام است. بلکه برخی در مورد محتوم بودن همین پنج علامت نیز بیانی دارند که وقوع این رویدادهاحتمی نیست بلکه علامت بودن آنها برای ظهور حتمی است. بدین معنی که اگر اینها واقعشود حتماً ظهور و قیام آنحضرت را در پی داشته و این امر تخلّف ناپذیر است ولی ممکنهست اینها نیز اتّفاق نیفتد و در اصل وقوع اینها بداء حاصل شود چنانچه حضرت جواد ـعلیه السلام ـ حتمی بودن خروج سفیانی را تأیید نموده و سپس بداء را در آن ممکن میشماردو از دیگر سوی روایاتی اشاره به ناگهانی بودن امر فرج کرده و هم چنین شیعه رابه انتظار لحظه بلحظه فرا می خواند، که می بایست تحقّق این امر در هر لحظه حتی درصورت عدم به وقوع پیوستن نشانه های حتمی، امکان پذیر باشد.
سفیانی کیست ؟
او «عثمان بن عنبسه» از فرزندان «خالد بن یزید بن معاویه است و چون از نسل ابوسفیاناست، معروف به «سفیان» است. بعد از این‌که سفیانی تسلیم پیشنهاد اطرافیان خودمی‌شود، در مقابل امام مهدی(ع) می‌ایستد و آن حضرت (ع) را به مبارزهمی‌خواند
سفیانی کیست؟ چرا به او لقب سفیانی داده‌اند؟
او «عثمان بن عنبسه»
تبادل
لینک هوشمند
آمار
وب سایت:
